Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Πως ένας χάρτης έσωσε τον κόσμο από την πανδημία της χολέρας και πως το αλκοόλ συνδέθηκε με την πρόληψη της αρρώστιας.


Πως ένας χάρτης έσωσε τον κόσμο από την πανδημία της χολέρας που ξεκλήρισε ολόκληρη την Ευρώπη το 19ο αιώνα και πως το αλκοόλ συνδέθηκε με την πρόληψη της αρρώστιας, σώζοντας χιλιάδες ζωές.

Η χολέρα είναι μια μεταδιδόμενη ασθένεια που οδήγησε στο θάνατο πολλούς ανθρώπους μετά το 1800. Στο βιβλίο «The Ghost Map» του Στήβεν Τζόνσον, που δημοσιεύθηκε το 2006 περιγράφονται οι συνθήκες που επικρατούσαν στο Λονδίνο στις αρχές του 19ου αιώνα.


Στην -όχι και τόσο ανεπτυγμένη-  κοινωνία του 1850 οι άνθρωποι πίστευαν ότι η χολέρα μεταδιδόταν μέσω των μικροβίων του αέρα και δεν ήταν έτοιμοι ακόμη να εξηγήσουν το πώς σε μια γειτονιά του Λονδίνου, το Σόχο είχε αιφνίδια και τραγικά αποτελέσματα. Τα συμπτώματα ήταν συγκεκριμένα εμετός και διάρροια. Ο υψηλός πυρετός ήταν πιο σπάνιος και τα συμπτώματα ξεκινούσαν κάποιες ώρες μετά τη μετάδοση του βακτηρίου στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ σκότωνε 28.000 με 130.000 ανθρώπους το χρόνο στα μέσα του 19ου αιώνα. Η χολέρα ονομάστηκε «γαλάζιος θάνατος» γιατί το δέρμα, λόγω της απώλειας των υγρών έπαιρνε ένα μπλε χρώμα.

Ένας Άγγλος αναισθησιολόγος και φυσικός ονόματι Τζον Σνόου το 1854 κατάφερε να καταρρίψει το μύθο ότι η χολέρα μεταδιδόταν μέσω του αέρα και απέδειξε ότι η μετάδοση γινόταν μέσω του νερού. Και το έκανε χωρίς να κλειστεί σε εργαστήριο μελετώντας το βακτήριο με κάποιου είδους πείραμα ή τη χρησιμοποίηση μικροσκοπίου.


Έκανε κάτι που έχει αντιγραφεί σήμερα και χρησιμοποιούμε όλοι. Από αστυνομικούς και εγκληματολόγους μέχρι καθηγητές και οικονομολόγους. Ακόμη και στην καθημερινή ζωή, δίχως να το προσέξουμε, χρησιμοποιούμε την ανακάλυψη του Σνόου με τις εφαρμογές στα κινητά μας τηλέφωνα. Ενώ ήξερε ότι εφόσον τα συμπτώματα προέρχονταν από το στομάχι, οπότε η ασθένεια έπρεπε να είχε σχέση με την κατανάλωση νερού ή φαγητού, γύρναγε από πόρτα σε πόρτα σε όλη τη γειτονιά Μπρόουντ του Σόχο και χαρτογράφησε τις υποθέσεις των αρρώστων. Ο Τζον Σνόου έγινε ο «πατέρας» της μοντέρνας επιδημιολογίας και της  χρήσης στατιστικών δεδομένων. Ο παρακάτω  χάρτης αναπαριστά με μια μπάρα κάθε θάνατο σε κάθε σπίτι στη γειτονιά του Σόχο.


 Όπως ξεκάθαρα φαίνεται, κάτι που επισήμανε και ο ίδιος ο Σνόου στα συμπεράσματά του, η μεγαλύτερη συχνότητα θανάτων του δείγματος εντοπίζεται στα σπίτια γύρω από μια υδραντλία, ενώ στο ζυθοποιείο δεν υπάρχει ούτε ένας νεκρός από χολέρα. Αυτό έγκειται στο γεγονός ότι οι εργάτες του ζυθοποιείου αντί για νερό έπιναν πολλά λίτρα μπύρας κάθε μέρα, πρωί, μεσημέρι και βράδυ, καθώς ήταν δωρεάν για αυτούς.

 Σε αντίθεση με το νερό, το οποίο ανακατευόταν με τα λήμματα σε καθημερινή βάση και ήταν υψηλό σε μικροβιακή περιεκτικότητα το 19ο αιώνα, για να παραχθεί οποιοδήποτε αλκοολούχο ποτό είτε πρόκειται για σταφύλι που γίνεται κρασί, είτε για κριθάρι που γίνεται μπύρα υπάρχει η διαδικασία της ζύμωσης. Κατά τη ζύμωση, όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο προϊόν πεθαίνουν. Αντικαθιστώντας λοιπόν το νερό με αλκοόλ, οι εργάτες δεν κολλούσαν χολέρα. Υπήρχε επίσης μια μαρτυρία του γιου μιας γυναίκας που ανέφερε στο Σνόου ότι ενώ η μητέρα του μόλις είχε μετακομίσει στο Σόχο άρχισε να πίνει για δυο μέρες νερό από μια υδραντλία της γειτονιάς, την επομένη κόλλησε χολέρα και τη μεθεπόμενη μέρα πέθανε. Ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι η χολέρα μεταδιδόταν μέσω του νερού, και όχι από τον αέρα ή λόγω αστρολογικών και καιρικών φαινομένων όπως πίστευαν οι γιατροί εκείνης της εποχής. Όταν οι υδραντλίες ξηλώθηκαν, μπορούμε να δούμε στο παρακάτω διάγραμμα τα αποτελέσματα με την ελαχιστοποίηση των ημερήσιων κρουσμάτων στην οδό Μπρόουντ του Σόχο.



Τα επόμενα χρόνια, έως και σήμερα, έχοντας πλέον καταλάβει ότι το νερό παίζει τεράστιο ρόλο στη δημόσια υγιεινή, υπάρχει σοβαρή πρόληψη κατά την επεξεργασία του από την πηγή, τη μεταφορά, την ταμίευση και τη διανομή του μέχρι να καταλήξει στον τελικό καταναλωτή. Σε πολλές μάλιστα χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας υπάρχει μέχρι και φθόριο στο νερό για την καλή στοματική υγιεινή. Κι όλα αυτά ξεκίνησαν από έναν πιονέρο αναισθησιολόγο και μια ιδέα πολύ πρωτοποριακή για την εποχή.

Ο Σνόου πέθανε το 1858 και 40 χρόνια αργότερα γράφτηκε η βιογραφία του. Έπειτα, ενώ έγινε γνωστή η συνεισφορά του στον ιατρικό κλάδο, γράφτηκαν πολλά βιβλία και άρθρα για τον ίδιο και για την επιτυχημένη ανακάλυψη του για τη μάστιγα της εποχής.


Το Μάρτιο του 2003, μάλιστα, στο περιοδικό «Hospital Doctor Magazine» ο Σνόου ψηφίστηκε ως ο πιο σημαντικός γιατρός στην ιστορία με τον Ιπποκράτη να έρχεται δεύτερος.


Αντώνης Καρατζής 



* Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Δύο θρύλοι, μια έχθρα, ένα ατύχημα, και μια ιστορία αμοιβαίου σεβασμού

Ένα απόγευμα πριν χρόνια, ο μπαμπάς μου ετοιμαζόταν να παρακολουθήσει μια ταινία και πρότεινε να την δω κι εγώ, παρόλο που ήξερε ότι το θέμα της ταινίας δεν με ενδιέφερε στο ελάχιστο. Το ίδιο ήξερα κι εγώ, ωστόσο όμως έκατσα να την δω κι εν τέλει το θέαμα δικαίωσε πλήρως την απόφασή μου. Η ταινία έχει τίτλο "Rush" (2013) και αφορά την πραγματική ιστορία του ατυχήματος του Αυστριακού Νίκι Λάουντα (τον οποίο υποδύεται ο Daniel Brühl) σε αγώνα της Formula 1 το 1976, και την ισχυρή κόντρα του με τον Βρετανό Τζέιμς Χαντ (τον οποίο υποδύεται ο Chris Hemsworth) για την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου εκείνη τη χρονιά. Οι δύο αυτοί αγωνιστές της Formula 1 έμειναν στην ιστορία του αθλήματος ως θρύλοι (έτσι προκύπτει και ο τίτλος). Τόσο πριν όσο και μετά την παρακολούθηση της ταινίας, η Formula 1 σαν διοργάνωση πάντα με αφήνει παγερά αδιάφορη. Η ταινία όμως είναι ένα αριστούργημα γιατί δεν προβάλλει απλώς την ιστορία γύρω από το ατύχημα, αλλά τον ανταγωνισμό μεταξύ του Λ

Οι διαφορετικοί τρόποι έκφρασης των συναισθημάτων μας

Άκουσα πριν καιρό σε μια συλλογή ξένων τραγουδιών ένα πολύ όμορφο τραγούδι, το οποίο αρχικά είχα ερμηνεύσει λάθος αλλά μετά από αναζήτηση είδα ότι η πραγματική ιστορία πίσω από το τραγούδι είναι πολύ πιο γλυκιά από ότι είχα σκεφτεί στην αρχή. Το τραγούδι είναι το "I'm not in love" των 10cc και ακολουθούν οι στίχοι με μετάφραση και τον σύνδεσμο στο τέλος του άρθρου:   "I'm not in love / Δεν είμαι ερωτευμένος So don't forget it / Οπότε μην ξεχνάς It's just a silly phase I'm going through / Ότι α πλώς περνάω μια χαζή φάση And just because / Κι επειδή I call you up / Σε παίρνω τηλέφωνο Don't get me wrong, don't think you've got it made / Μην μπερδεύεσαι , μη νομίζεις ότι πέτυχες I'm not in love, no no, it's because / Δεν είμαι ερωτευμένος, όχι, όχι, είναι επειδή   I like to see you / Θέλω να σε βλέπω But then again / Αλλά και πάλι That doesn't mean you mean that much to me / Αυτό δεν σημαίνει

Ψυχική ανθεκτικότητα

Με την έννοια ψυχική ανθεκτικότητα αναφερόμαστε στην ικανότητα ενός ατόμου να ξεπεράσει δύσκολες και στρεσογόνες καταστάσεις και να βγει πιο δυνατός μέσα από αυτές. Η εργασιακή καθημερινότητα, η οικογενειακή συνθήκη διαβίωσης αλλά και το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε επηρεάζει την ψυχική μας κατάσταση. Όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα και δύσκολες καταστάσεις σε ένα από τα παραπάνω "σκέλη" της ζωής μας τότε τα υπόλοιπα λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες για να μπορέσουμε να ανακάμψουμε.  Τι γίνεται όταν νιώθουμε πως καταρρέουν οι αντοχές μας, υπάρχει αίσθηση αποσύνδεσης, αρνητικά συναισθήματα, οικογενειακές συγκρούσεις, απογοήτευση από τους "σημαντικούς άλλους" και οικονομικές δυσκολίες;  Τότε τα πράγματα δυσκολεύουν αρκετά. Η δουλειά που έχουμε να κάνουμε για να επιτύχουμε την ανάκαμψη είναι δύσκολη και αρκετά επώδυνη. Ωστόσο, δεν είναι αδύνατη . Άλλωστε "τα αγαθά κόποις κτώνται" και η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μέγιστο αγαθό κα