Κανίβαλοι των Άνδεων: η θλιβερή ιστορία των επιζώντων ενός αεροπορικού δυστυχήματος!

ΚΑΝΙΒΑΛΟΙ ΤΩΝ ΑΝΔΕΩΝ. Η ΘΛΙΒΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΒΙΩΣΑΝ ΕΝΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΤΡΩΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΝΕΚΡΑ ΣΩΜΑΤΑ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ.

Οκτώβριος 1972. Ήταν Παρασκευή και 13, όταν ένα αεροσκάφος μιας πτήσης τσάρτερ με παίκτες, συγγενείς και προσωπικό μιας ομάδας ράγκμπι πετούσαν από το αεροδρόμιο της Μεντόζα, την τελευταία πόλη της Αργεντινής πριν από τις Άνδεις. Ο προορισμός τους ήταν το Σαντιάγο της Χιλής, αλλά έπρεπε πρώτα να διασχίσουν την οροσειρά προκειμένου να το φτάσουν.

Ωστόσο, το αεροσκάφος δεν μπορούσε να αντέξει την πίεση του αέρα πάνω από τις υψηλότερες κορυφές, οπότε ο χειριστής επέλεξε να κατευθυνθεί νότια, από ένα πέρασμα όπου οι συνθήκες ήταν καλύτερες. Στις 3.21 μ.μ. ο πιλότος ενημέρωσε το αεροδρόμιο της Χιλής ότι προετοιμαζόταν να διασχίσει το εναέριο πέρασμα. Στις 3.24 μ.μ. αποφάσισε τελικώς να κατευθυνθεί βόρεια προς το Σαντιάγο. Αργότερα, όσοι μελέτησαν την υπόθεση κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το θανατηφόρο λάθος ήταν αυτή η συγκεκριμένη αλλαγή πορείας. Η απόσταση ήταν συνήθως 10 έως 11 λεπτά, αλλά ο πιλότος Ferrandas το διέσχισε σε μόλις 3 λεπτά πιστεύοντας ότι είχε φτάσει στην άλλη πλευρά των Άνδεων. Στην πραγματικότητα βρισκόταν στη μέση του περάσματος. Γύρω τους υπήρχαν βουνά.

Το ατύχημα

Ξαφνικά, τα σύννεφα εξαφανίστηκαν. Ο πιλότος, με απότομο ελιγμό, κατόρθωσε να αποφύγει την κορυφή του βουνού. Δυστυχώς, μετά από λίγο, το αεροσκάφος δεν πήρε αρκετό ύψος, και προσκρούστηκε με το βουνό. Η δεξιά πτέρυγα αποσπάστηκε και το αεροσκάφος προσγειώθηκε σε μια απότομη πλαγιά. Βυθίστηκε σαν έλκηθρο και κατέληξε σε μια χιονισμένη πλαγιά σε υψόμετρο 3,5 χιλιομέτρων. Από τους σαράντα πέντε επιβάτες, δώδεκα σκοτώθηκαν επί τόπου, συμπεριλαμβανομένου και του πιλότου. Άλλοι πέντε πέθαναν το επόμενο πρωί και ένας ακόμη υπέκυψε σε τραυματισμούς την όγδοη ημέρα. Είκοσι επτά επιβάτες επιβίωσαν και για τους επόμενους δύο μήνες αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες προσπαθώντας να επιβιώσουν στα χιονισμένα βουνά όντας σε τεράστιο υψόμετρο.

Πρώτες ημέρες

Κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας, πολλοί υπέφεραν από τραυματισμούς από τη συντριβή, συμπεριλαμβανομένων σπασμένων ποδιών από τα καθίσματα του αεροσκάφους. Οι επιζώντες δεν διέθεταν εξοπλισμό για τα ακραία καιρικά φαινόμενα, υποδήματα κατάλληλα για την περιοχή, ορειβατικά γυαλιά για την αποφυγή τύφλωσης από το χιόνι ή την ακτινοβολία (αν και ένας από τους επιζώντες, ο 24χρονος Adolfo "Fito" Strauch, επινόησε ένα είδος γυαλιών ηλίου με τη χρήση των αλεξίπτωτων από την καμπίνα του πιλότου, τα οποία βοήθησαν στην προστασία των ματιών τους από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία των Άνδεων) και ιατρικές προμήθειες. Ο θάνατος του Δρ Francisco Nicola άφησε υπεύθυνο έναν πρωτοετή φοιτητή της Ιατρικής, που είχε επιβιώσει από το δυστύχημα, να κατασκευάζει νάρθηκες από τα τμήματα του αεροσκάφους που είχαν σωθεί.

Τη δεύτερη ημέρα, στο πρώτο φως της αυγής, οι 27 επιζώντες είδαν ένα αεροπλάνο που πετούσε πάνω από το σημείο της σύγκρουσης. Άρχισαν να φωνάζουν, να πηδούν, να κάνουν τα πάντα για να στρέψουν την προσοχή του πιλότου επάνω τους. Δυστυχώς, όμω, αυτός δεν τους είδε. Το αεροπλάνο πέρασε γρήγορα από εκείνο το σημείο και χάθηκε στον ορίζοντα.

Κανιβαλισμός

Την ενδέκατη ημέρα, άκουσαν από το τρανζίστορ του αεροσκάφους ότι η ομάδα διάσωσης σταμάτησε να ψάχνει για την τοποθεσία τους. Όλοι οι επιζώντες απογοητεύτηκαν εκτός από τον Gustavo Nikolic. "Αυτό σημαίνει," είπε ο Nikolic, "ότι πρέπει να φύγουμε μόνοι μας". Η αποφασιστικότητα του νεαρού άνδρα έδωσε θάρρος στους επιζώντες να συνεχίσουν. Αλλά για να το κάνουν, έπρεπε να ξεπεράσουν τα όριά τους.

Για να αντεπεξέλθουν στις χαμηλές θερμοκρασίες, συγκεντρώνονταν μέσα στο αεροσκάφος και μοιράζονταν τη ζεστασιά του σώματός τους. Για φαγητό είχαν μερικές σοκολάτες και μερικά μπουκάλια κρασί. Μετά από λίγες ημέρες, άρχισαν να τρώνε τις δερμάτινες ζώνες ασφαλείας και έψαχναν απεγνωσμένα στο χιόνι για υπολείμματα τροφής. Δεν υπήρχε τίποτα. Η μόνη λύση που τους απέμενε ήταν να φάνε τους νεκρούς, δηλαδή τους φίλους και τους συγγενείς τους. Η πλειοψηφία των επιζώντων ήταν καθολικοί. Δικαιολογούσαν την απόφασή τους λέγοντας ότι ήταν σαν να τρώνε το σώμα και το αίμα του Χριστού στη Θεία Κοινωνία.

Τις επόμενες ημέρες, ίσως ως βιβλική τιμωρία, στις 29 Οκτωβρίου ήρθε μια χιονοστιβάδα που σκότωσε άλλους οκτώ ανθρώπους.

(Οι Nando Parador,  Roberto Canesa και Antonio Visein.)

Η διάσωση

Οι επιζώντες βασίστηκαν στα λόγια του συγκυβερνήτη που πίστευε ότι είχαν προσγειωθεί κοντά στο χωριό Curico και αποφάσισαν να κινηθούν προς τα δυτικά. Δεν γνώριζαν ότι μόλις 29 χιλιόμετρα ανατολικά υπήρχε ένα εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο που θα μπορούσε να τους προστατεύσει από τον καιρό. Λόγω της εξάντλησης, κανένας από τους επιζώντες δεν μπορούσε να περπατήσει και να διασχίσει τέτοιες αποστάσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επέλεξαν τρία άτομα για να εκτελέσουν την αποστολή μετά από καλή ξεκούραση. Αυτοί ήταν ο Nando Parador, ο Roberto Canesa και ο Antonio Visein. 

Ξεκίνησαν στις 12 Δεκεμβρίου και μετά από ώρες περιπλάνησης βρήκαν τμήματα του αεροπλάνου και μερικές από τις βαλίτσες τους. Συνέχισαν την πεζοπορία, αλλά το βράδυ κρύωναν τόσο πολύ που αποφάσισαν να επιστρέψουν στη βάση τους παίρνοντας τις μπαταρίες του αεροσκάφους. Μόλις έφτασαν, τις χρησιμοποίησαν για να ενεργοποιήσουν τα συστήματα επικοινωνίας του αεροσκάφους και να ζητήσουν βοήθεια. Δυστυχώς, απέτυχαν. Δεν υπήρχε άλλη λύση. Έπρεπε να περπατήσουν το βουνό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν το κρύο. Έτσι, κατασκεύασαν υπνόσακους από το υλικό που χρησιμοποιούνταν για τη μόνωση του αεροσκάφους. Αυτό το σχέδιο αποδείχτηκε καταλυτικό και μετά από εννιά μέρες πεζοπορίας κατάφεραν να βρουν βοήθεια. Στις 22 και 23 Δεκεμβρίου, τα ελικόπτερα μετέφεραν τους 16 επιζώντες στο κοντινότερο νοσοκομείο. 

Μέσα σε λίγες ημέρες, η ιστορία αυτών των επιζώντων έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης επέλεξαν να εστιάσουν όχι μόνο στη δύναμη και το θάρρος των επιζώντων αλλά και στον κανιβαλισμό. Η Καθολική Εκκλησία δήλωσε επισήμως ότι ο κανιβαλισμός δεν ήταν αμαρτία στην περίπτωση αυτή. Οι συγγενείς των νεκρών συγχώρησαν τους επιζώντες, λέγοντας ότι ο κανιβαλισμός ήταν ο μόνος τρόπος επιβίωσης.

Μπορούμε να δούμε την τρομερή ιστορία των αθλητών της Ουρουγουάης στην ταινία του Frank Marshall, "ALIVE" (1993).

Αντώνης Καρατζής