Περιπλανήσεις σε μια λωρίδα!

Πηγή έμπνευσης του σημερινού άρθρου αποτελεί (τι έκπληξη!) ένα βιντεοπαιχνίδι που είχα ξεκινήσει να παίζω πριν πέντε χρόνια. Πρόκειται για το Mass Effect, ένα διαστημικό βιντεοπαιχνίδι που κυκλοφόρησε το 2008, με την εξής υπόθεση: το έτος 2148 η ανθρωπότητα ανακαλύπτει μια αρχαία τεχνολογία στον πλανήτη Άρη, η οποία όμως προωθεί την γήινη τεχνολογία κατά δύο αιώνες, επιτρέποντάς της πλέον να εξερευνήσει τον γαλαξία μας και να ανακαλύψει ότι εκεί έξω υπάρχουν κι άλλες (ανθρωπόμορφες) μορφές ζωής εκτός από την δική μας.

Μία από αυτές τις μορφές ζωής είναι μια εξωγήινη φυλή της οποίας τα μέλη είναι όλα ιδιοφυΐες στην μηχανική και την τεχνολογία, προσόν το οποίο τους γύρισε μπούμερανγκ καθώς εκδιώχθηκαν κακήν-κακώς από τον πλανήτη τους, όταν τα ρομπότ που είχαν φτιάξει να τους βοηθούν απέκτησαν συνείδηση κι επαναστάτησαν εναντίον τους. Έκτοτε περιπλανώνται όλοι μαζί με τον αστρο-στόλο τους αναζητώντας έναν νέο πλανήτη να κατοικήσουν, αλλά ζώντας παράλληλα με το όνειρο να καταφέρουν να επιστρέψουν στον δικό τους πλανήτη και να επανεγκατασταθούν εκεί. Για να μην ξεχνούν λοιπόν ποιο είναι το όνειρό τους και ο σκοπός της περιπλάνησής τους, έχουν καθιερώσει μια συνθηματική φράση κάθε φορά που απαιτείται αναγνώριση μεταξύ τους (π.χ. όταν κάποιος πλησιάζει τον στόλο μέσα σε ξένο σκάφος, όπως γίνεται σε ένα σημείο του παιχνιδιού), και η φράση αυτή έχει ως εξής: «Μετά από περιπλάνηση ανάμεσα στα αστέρια, μέσα από παλίρροιες φωτός και υφάλους αστερόσκονης, θα επιστρέψω εκεί από όπου ξεκίνησα».

   

Εμείς βέβαια δεν μπορούμε να ταυτιστούμε με την πραγματική έννοια της φράσης που χρησιμοποιεί εκείνη η εξωγήινη φυλή, καθώς εμείς είμαστε ασφαλείς στον πλανήτη μας. Μπορούμε όμως κάλλιστα να το δούμε συμβολικά. Είναι αυτό που λέμε, ότι «Όλα τα πράγματα κάνουν τον κύκλο τους». Έστω κι αν εκφράζεται με λιγότερο ποιητικό τρόπο απ’ ότι το λένε οι εξωγήινοι, δεν παύει να ισχύει. Πόσοι από εμάς δεν ξεκινήσαμε από κάπου (δουλειά, σχέση, τόπο κατοικίας, κλπ) και στην πορεία χαθήκαμε, περιπλανηθήκαμε, ταλαιπωρηθήκαμε, ψάξαμε κάτι άλλο, κάτι καλύτερο, για να συνειδητοποιήσουμε ότι τελικώς ο δρόμος από μόνος του μας οδήγησε εκεί όπου ξεκινήσαμε, χωρίς καν να το συνειδητοποιήσουμε ότι εκεί φτάσαμε πάλι;  

                

Το πιο όμορφο παράδειγμα αυτής της περίπτωσης το άκουσα από μια ομιλία της αμερικανίδας καθηγήτριας Φυσικής και Αστρονομίας Janna Levin, η οποία περιέγραφε τις θεωρίες της από το χρονικό διάστημα που έκανε έρευνα ως νεαρή φυσικός-αστρονόμος. Έλεγε λοιπόν ότι, σύμφωνα με τα μαθηματικά και την φυσική, υπάρχει η πιθανότητα το σύμπαν μας να έχει αρχή και τέλος, και πως η ίδια είχε εμμονή με την ιδέα ότι θα μπορούσε κάποιος να αφήσει την Γη, να ταξιδεύει σε μια ευθεία γραμμή μέχρι το τέλος του σύμπαντος κι εκεί να συνειδητοποιήσει ότι ο γαλαξίας όπου κατέληξε είναι ο Milky Way κι ότι ο πλανήτης στον οποίο προσγειώθηκε είναι η Γη. Υποστήριζε περαιτέρω ότι η άφιξη στη Γη μέσα από αυτό το ταξίδι θα ήταν όπως η Λωρίδα του Möbius (Möbius Strip), ότι για παράδειγμα αν ο ταξιδιώτης έπαιρνε μαζί του στο ταξίδι ένα γάντι αριστερού χεριού, αυτό θα έφτανε ως γάντι δεξιού χεριού. Σύμφωνα με τον τρόπο που λειτουργεί η Λωρίδα του Möbius, εάν προχωράμε σε μια ευθεία γραμμή κατά μήκος αυτής, θα ξαναφτάσουμε στο σημείο εκκίνησης αλλά από την αντίθετη πλευρά, δηλαδή θα είμαστε κι εμείς αντεστραμμένοι.

                

Η Janna λοιπόν συνέχισε την ιστορία της, αναφερόμενη στο διάστημα που έμενε στο Σαν Φρανσίσκο όπου και γνώρισε έναν άνθρωπο, τον Warren, σε μια καφετέρια απέναντι από το σπίτι της όπου η ίδια σύχναζε. Με τον άνθρωπο αυτό ξεκίνησε μια σχέση η οποία πέρασε από σαράντα κύματα. Ο δρόμος τούς πήγε από το Σαν Φρανσίσκο στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, όπου ανακάλυψαν ότι δεν άντεχαν πλέον ο ένας τον άλλον. Κατόπιν τούτου, η Janna πήγε στο Λονδίνο κι ο Warren απλώς έφυγε. Ένα χρόνο αργότερα η Janna φεύγει από το Λονδίνο και γυρνάει στο Σαν Φρανσίσκο όπου, βολτάροντας μια ωραία ημέρα, περνάει από την παλιά της γειτονιά, βλέποντας ξαφνικά απέναντι την παλιά γνωστή καφετέρια και μέσα τον Warren να την βλέπει και να τρέχει να την χαιρετήσει. Ενώ λοιπόν αρχίζει μια όμορφη συζήτηση μεταξύ τους, γεμάτοι χαρά και οι δύο που ξαναβρέθηκαν, η Janna συνειδητοποιεί πως βρίσκονται εκεί που ξεκίνησαν το ταξίδι τους. Όταν κατά την διάρκεια της συζήτησης λέει στον Warren σε ποιο μέρος του Λονδίνου μένει, αυτός της απαντάει πως εκεί έμενε ο ίδιος όταν ήταν 19 χρονών και προσπαθούσε να βρει τον δρόμο του. Τελικώς, έναν χρόνο αργότερα παντρεύονται και δύο χρόνια αργότερα έρχεται στη ζωή ο γιος τους, ο οποίος κάνει και δραματική είσοδο. Τι εννοώ; Όπως ενημέρωσαν οι γιατροί τους γονείς, ο μικρός αποτελούσε μια περίπτωση ιδιαίτερη για την ιατρική: η καρδιά του βρισκόταν στην δεξιά πλευρά (αντί για την αριστερή που είναι το κανονικό) και γενικώς η θέση όλων των εσωτερικών του οργάνων ήταν αντεστραμμένη (όχι ότι αυτό θα δημιουργούσε κάποιο πρόβλημα, απλώς ήταν εξαιρετικά σπάνιο).

                

Προσωπικά η αντίδρασή μου όταν άκουσα την ιστορία ήταν να μείνω έκθαμβη. Ίσως να έφταιγε το ότι δεν επρόκειτο απλώς για μια απλή ιστορία μιας κατάστασης που έκανε τον κύκλο της, αλλά παρουσιάστηκε μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας η οποία είχε αναπτύξει μια επιστημονική θεωρία σχετικά με το θέμα αυτό και τελικά το βρήκε μπροστά της: ξεκινώντας από ένα σημείο στον χρόνο γνώρισε έναν άνθρωπο, ταξίδεψε σε μια ευθεία στον δρόμο της ζωής της μαζί του, περιπλανήθηκε μέσα από τις δικές της παλίρροιες και υφάλους, ταλαιπωρήθηκε, και τελικώς χωρίς να το συνειδητοποιήσει κατέληξε εκεί που ξεκίνησε… με το παιδί που εν συνεχεία έφερε στον κόσμο να έχει κατά μια έννοια αντιστραφεί.

Έστω κι αν δεν μιλάμε για την κυριολεκτική περίπτωση περιπλάνησης στο διάστημα «μέσα από παλίρροιες φωτός και υφάλους αστερόσκονης», ή για ένα κυριολεκτικό ταξίδι κατά μήκος μιας Λωρίδας του Möbius από τη Γη έως το τέλος του σύμπαντος, βλέπουμε πως όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ίσως, όταν μας συμβεί να επιστρέψουμε σε ένα σημείο της ζωής μας από όπου αρχίσαμε, να το θεωρήσουμε σύμπτωση, αλλά όπως φαίνεται δεν είναι. Ίσως οι νόμοι της φυσικής και των μαθηματικών να μην είναι απλώς δύο μαθήματα στο σχολείο, να μην εξηγούν απλώς το σύμπαν και τα αστέρια και πώς αυτά λειτουργούν, αλλά να υπολογίζουν και να καθορίζουν την πορεία της ζωής μας κατά τρόπο που εμείς ακόμα αδυνατούμε να καταλάβουμε. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα μας έρθει, τότε προφανώς δεν έχουμε ξεκλειδώσει όλα τα μυστικά, δεν αποκλείεται ωστόσο αυτά να έχουν ήδη καθοριστεί. Το λέμε κι εμείς εξάλλου ότι η επαναλαμβανόμενη σύμπτωση παύει να είναι σύμπτωση.

Εν πάση περιπτώσει, προσωπικά θα έλεγα πως είναι ωραία η ιδέα ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, ότι είμαστε κομμάτι ενός μεγάλου σχεδίου. Από κει και πέρα όμως, δεν χρειάζεται να το ψάχνουμε και πολύ. Εξάλλου, προϋπόθεση να λειτουργήσει αυτό το σχέδιο, αυτή η θεωρία, είναι εμείς να ταξιδεύουμε σε μια ευθεία γραμμή. Αυτό δε σημαίνει να ζούμε μονότονα, αλλά να ζούμε την ζωή μας, την καθημερινότητά μας, χωρίς να προσπαθούμε να ελέγξουμε τα πάντα. Εκ των πραγμάτων δεν γίνεται να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Για τα κομμάτια λοιπόν που δεν έχουμε τον έλεγχο, εκεί είναι που έρχεται η ζωή και λέει «Άσε, αναλαμβάνω εγώ τώρα». Κι έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, έχουμε κάνει έναν κύκλο κι έχουμε ξαναγυρίσει εκεί που ήμασταν, με περισσότερες εμπειρίες, με διαφορετική εκτίμηση των πραγμάτων, κι ίσως με ένα αίσθημα δέους και θαυμασμού.

Σμαράγδα Θεοδωρίδου

* Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com