Ναπολέων Σουκατζίδης: ο ηρωικός διερμηνέας που επέλεξε να πεθάνει μαζί με τους συντρόφους του κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

"Ναπολέων Σουκατζίδης, ο ηρωικός διερμηνέας που επέλεξε να πεθάνει μαζί με τους συντρόφους του κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ήταν ένας από τους 200 εκτελεσθέντες από το γερμανικό απόσπασμα την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή."

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης γεννήθηκε στην Προύσα της Τουρκίας το 1909. Έπειτα από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένεια του στην Κρήτη και από μικρός έδειξε την έφεσή του στις ξένες γλώσσες. Γνώριζε αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά, ιταλικά, γερμανικά καθώς και τουρκικά. Υπήρξε δραστήριο στέλεχος του ΚΚΕ εκτελώντας μεταξύ άλλων και χρέη προέδρου Εμποροϋπαλλήλων στο Ηράκλειο.

Εξορία.

Μετά την επιβολή δικτατορίας από το Μεταξά, στάλθηκε, όπως και οι περισσότεροι Έλληνες κομμουνιστές, ως κρατούμενος στο νησάκι του Άη Στράτη, αφού πέρασε διαδοχικά από τις φυλακές των Τρικάλων και της Λάρισας.

Στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.

Όταν ο Μουσολίνι εισέβαλε στην Ελλάδα, πριν από τους Γερμανούς, το καθεστώς Μεταξά δεν άφησε τους κομμουνιστές να πολεμήσουν για την πατρίδα παρόλο που οι περισσότεροι εξ αυτών το ζήτησαν με πάθος. Μόλις οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα παραδόθηκαν όλοι οι κρατούμενοι σε αυτούς και πολλούς από αυτούς, ανάμεσα τους και ο Ναπολέων τους μετέφεραν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Το κολαστήριο του συγκεκριμένου στρατοπέδου εκτός από ανακρίσεις περιλάμβανε καψόνια, βασανιστήρια και εκτελέσεις. Εκεί επειδή ο Σουκατζίδης γνώριζε γερμανικά, εκτελούσε χρέη διερμηνέα κατόπιν εντολής του διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Λόγω αυτής της ιδιότητας καθώς και της παιδείας του, ο Ναπολέων αντιμετωπίστηκε πιο ήπια από τους Γερμανούς, οι οποίοι τον ξεχώρισαν αμέσως από τους άλλους. Αλλά ο Ναπολέων εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό προσπαθούσε να βοηθά συνεχώς τους συντρόφους του καθώς και να συλλέγει πληροφορίες από τους Γερμανούς.

Στις 27 Απριλίου 1944 ο διοικητής της 41^ης Γερμανικής Μεραρχίας Φραντζ Κρεχ και άλλοι τρεις αξιωματικοί σκοτώθηκαν από επίθεση του ΕΛΑΣ στην περιοχή των Μολάων και δόθηκε εντολή στον Φίσερ να εκτελεστούν 200 άτομα από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου ως αντίποινα, 50 δηλαδή για κάθε νεκρό Γερμανό.

Ενώ ο Σουκατζίδης διάβαζε τη λίστα μπροστά στο Φίσερ το βλέμμα του έπεσε στο δικό του όνομα. Ήταν και αυτός ανάμεσα στους μελλοθάνατους. Λόγω της ιδιότητας του, ο Φίσερ τον διέταξε να μείνει στη θέση του. Ο Ναπολέων ρώτησε αν θα εκτελούσαν κάποιον άλλον αντί για τον ίδιο, λαμβάνοντας θετική απάντηση από το διοικητή.

Χωρίς να διστάσει ούτε δευτερόλεπτο, ο Ναπολέων αρνήθηκε να εκτελεστεί κάποιος άλλος στη θέση του και ζήτησε με ηρωισμό να εκτελεστεί ο ίδιος μαζί με τους υπόλοιπους 199 συντρόφους του. Αυτή του η απόφαση αποτέλεσε αφορμή για χειροκροτήματα από όλους τους συγκρατουμένους του.

Μαρτυρίες λένε πως όταν ο διοικητής φώναξε τα ονόματα από τα μεγάφωνα και όλοι οι μελλοθάνατοι παρουσιάζονταν στο προαύλιο, όταν ακούστηκε το όνομα του διερμηνέα, ο Φίσερ του αποκρίθηκε: «Όχι εσύ, Ναπολέων. Εσύ δε θα τουφεκιστείς». Αυτός ρώτησε: «Γιατί όχι εγώ; Πόσους θα τουφεκίσεις αν εξαιρεθώ;». Μόλις έλαβε εκ νέου την απάντηση 200, φώναξε «Όχι, δε δέχομαι κανένας να με αντικαταστήσει. Είμαι Έλληνας».

Το τελευταίο σημείωμα και το βράδυ πριν την εκτέλεση.

Ύστερα από την απόφαση του να εκτελεστεί, ο Ναπολέων κάθισε και έγραψε ένα γράμμα που απευθυνόταν στον πατέρα του που μεταξύ άλλων ανέφερε :

«Πατερούλη, πάω για εκτέλεση, να 'σαι περήφανος για τον μονάκριβο γιο σου. Ν' αγαπάς και να λατρεύεις την κορούλα σου(εννοώντας την αρραβωνιαστικιά του) και την αδελφούλα μου, κι οι δυο τους μεγάλοι άνθρωποι. Γεια, γεια πατερούλη

Ύστερα, έδωσε το σύνθημα για χορό στους υπόλοιπους μελλοθάνατους να δείξουν κατά τον ίδιο «πως πεθαίνουν οι Έλληνες» στους Γερμανούς. Το τελευταίο βράδυ όλοι οι κρατούμενοι που θα εκτελούνταν χόρεψαν, τραγούδησαν και λίγες ώρες πριν την εκτέλεση το κλίμα ήταν γιορτινό. Ούτε ένας δεν έκλαψε εκείνο το βράδυ. Τα ονόματά τους θα γράφονταν στην ιστορία. Οι 200 θα πέθαιναν για την πατρίδα και τα πιστεύω τους, ως σύντροφοι.

Νωρίς το πρωί της Πρωτομαγιάς του 1944 οι 200 κρατούμενοι του Χαϊδαρίου μαζί με τον Ναπολέων Σουκατζίδη ανάμεσα τους οδηγήθηκαν με συνοδεία των γερμανικών στρατευμάτων στο άλσος της Καισαριανής όπου εκτελέστηκαν σε δεκάδες με υψωμένες τις γροθιές τους.

Υστεροφημία.

Στις 17 του Μάη απόσπασμα που αποτελούνταν από 100 αντάρτες του ΕΛΑΣ κατέθεσε στεφάνι στον τόπο εκτέλεσης. Στο Χαϊδάρι σήμερα υπάρχει οδός με το όνομα του Ναπολέοντα ενώ κάθε χρόνο στην Καισαριανή διοργανώνεται αγώνισμα ανώμαλου δρόμου με τίτλο «Ναπολέων Σουκατζίδης».

Το 2017 ο Παντελής Βούλγαρης σκηνοθέτησε την ταινία «Το τελευταίο σημείωμα» όπου διαδραματίζεται η πολυτάραχη ζωή του Έλληνα ήρωα.

 Αντώνης Καρατζής


* Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com