Μην αφήνεις τη μοναξιά να σε τρομάζει!

Τις προάλλες κι ενώ έψαχνα συλλογές μου, πέτυχα την παλιά μεν αλλά πάντα απίστευτη ταινία του 2004 “Το Φάντασμα της Όπερας”. Τι να πρωτοπεί κανείς για την ταινία αυτή; Η υπόθεση συγκινητική, οι ερμηνείες απίστευτες, και φυσικά η κορυφαία μουσική που αποπνέει μια δυναμικότητα αλλά παράλληλα και μια μελαγχολία.

Απολαμβάνοντας λοιπόν τα τραγούδια της ταινίας, έφτασα και στο τραγούδι των τίτλων τέλους με τίτλο “Learn to be Lonely”, το οποίο μου είχε κάνει πολύ καλή εντύπωση από την πρώτη φορά που το άκουσα, όταν είχε πρωτοβγεί η ταινία. Τότε βέβαια μου είχε μείνει μόνο σαν ένα μελαγχολικό κομμάτι το οποίο, όσο όμορφο κι αν ήταν, δεν έπαυε να με ψυχοπλακώνει από τη στιγμή που είναι φανερό ότι απευθύνεται στον ίδιο τον χαρακτήρα του τίτλου, στο Φάντασμα της Όπερας δηλαδή, και την απίστευτα δύσκολη και μοναχική ζωή που αυτός ζούσε από παιδί. Τότε όμως ήμουν απλά μια μικρή έφηβη που δεν μπορούσε να το καταλάβει διαφορετικά, ενώ τώρα, 16 χρόνια αργότερα, έπιασα άλλο νόημα.

Ακολουθούν παρακάτω οι στίχοι του τραγουδιού με την μετάφραση δίπλα και τον σύνδεσμο του τραγουδιού στο τέλος του άρθρου.

“Child of the wilderness / Παιδί των δυσκολιών

Born into emptiness / Γεννημένο στο τίποτα

Learn to be lonely / Μάθε να είσαι μοναχικός

Learn to find your way your way in darkness / Μάθε να βρίσκεις τον δρόμο σου στο σκοτάδι.

Who will be there for you? / Ποιος θα είναι εκεί για σένα;

Comfort and care for you? / Να σε παρηγορεί και να σε νοιάζεται;

Learn to be lonely / Μάθε να είσαι μοναχικός

Learn to be your one companion / Μάθε να είσαι ο μοναδικός σύντροφός σου.

Never dreamed out in the world / Ποτέ δεν ονειρεύτηκες ότι εκεί έξω στον κόσμο

There are arms to hold you / Υπάρχουν χέρια να σε κρατήσουν

You've always known / Πάντα το ήξερες

Your heart was on its own / Ότι η καρδιά σου ήταν μόνη της.

So laugh in your loneliness / Οπότε γέλα μέσα στη μοναξιά σου

Child of the wilderness / Παιδί των δυσκολιών

Learn to be lonely / Μάθε να είσαι μοναχικός

Learn how to love life that is lived alone / Μάθε πώς να αγαπάς μια ζωή που την ζεις μόνος σου.

Learn to be lonely / Μάθε να είσαι μοναχικός

Life can be lived / Μπορείς να ζήσεις την ζωή

Life can be loved / Μπορείς να αγαπήσεις τη ζωή

Alone / Μόνος σου”.

Πόσο μελαγχολικό, ε; Πόσο ψυχοπλακωτικό για τραγούδι; Η λέξη “μόνος” και τα παράγωγά της δίνουν και παίρνουν, σχεδόν το σύνολο του τραγουδιού αποτελείται από τη λέξη αυτή. Το προφανές λοιπόν στο πρώτο άκουσμά του είναι ότι μιλάει για έναν μοναχικό άνθρωπο, που δεν έχει καμία άλλη ανθρώπινη σχέση, που είναι καταδικασμένος να περιπλανιέται μόνος του στη ζωή χωρίς ελπίδα να αλλάξει η κατάσταση αυτή.

Προσέχοντας όμως στην πορεία ότι οι στίχοι του τραγουδιού είναι σε προστακτική έγκλιση, μπορούμε να το δούμε και αλλιώς. Το τραγούδι στην ουσία του προστάζει τον αποδέκτη να μάθει να ζει μόνος του, να μάθει να βρίσκει τον δρόμο του στο σκοτάδι, και στο κλείσιμο του τραγουδιού λέει στον αποδέκτη να γελάει μέσα στη μοναξιά του, να μάθει να αγαπάει την ζωή που την ζει μόνος του, και ότι μπορεί να ζήσει και να αγαπήσει την ζωή μόνος του.

Όσο κι αν φαίνεται σκληρό σαν μήνυμα, όπως θα μπορούσε άνετα να πει κανείς, δεν είναι. Με τίποτα δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι σκληρό και άκαρδο. Αντιθέτως, είναι μια συμβουλή η οποία βρίσκει έρεισμα και σε αρχές της ψυχολογίας ως επιστήμης. Αυτό το οποίο προτρέπουν οι στίχοι είναι η συναισθηματική ανεξαρτησία, και να μαθαίνουμε να υπάρχουμε και να ζούμε χωρίς να βασιζόμαστε σε άλλους. Θα συμφωνήσω ότι το να έχουμε άλλους ανθρώπους στη ζωή μας, δικούς μας ανθρώπους οι οποίοι είναι και θα είναι πάντα δίπλα μας όπως κι εμείς θα είμαστε δίπλα τους, είναι ίσως ό,τι πιο όμορφο μπορούμε να ζητήσουμε σε αυτή τη ζωή. Να μοιραζόμαστε τις χαρές, τις λύπες και την καθημερινότητά μας, να ζούμε κοινές εμπειρίες και να φτιάχνουμε κοινές αναμνήσεις.

Ναι αλλά τι γίνεται αν κάποιος δεν το έχει αυτό; Τι πρέπει να κάνει; Θα πρέπει να αγχωθεί, να πέσει σε κατάθλιψη, να πέσει στα πατώματα; Όχι βέβαια, κι αυτό προσπαθεί να μας πει το τραγούδι. Την ζωή που ζούμε μόνοι μας πρέπει να μάθουμε να την αγαπάμε, κι αν δεν έχουμε κάποιον να γελάμε μαζί πρέπει να μάθουμε να γελάμε μόνοι μας, κι αν δεν έχουμε κάποιον να μας καθοδηγεί στα σκοτάδια μας πρέπει να μάθουμε να βρίσκουμε μόνοι μας τον δρόμο μας, κι αν δεν έχουμε κάποιον σύντροφο (κατά την γενική έννοια) να στηριχτούμε πάνω του πρέπει να μάθουμε να είμαστε ο σύντροφος του εαυτού μας. Σύμφωνα με την ίδια την ψυχολογία, δεν είναι δυνατόν να κάνουμε επιτυχημένες ανθρώπινες σχέσεις (ιδίως αναφέρεται σε ρομαντικές αλλά δεν αποκλείονται και οι κοινωνικές σχέσεις) εάν πρώτα δεν τα βρούμε με τον εαυτό μας. Και είναι απόλυτα λογικό. Αν δεν τα έχεις βρει με τον εαυτό σου, πώς θα είσαι ολοκληρωμένη προσωπικότητα (τουλάχιστον από συναισθηματική άποψη); Στο κάτω-κάτω, και στην ίδια την ταινία το Φάντασμα της Όπερας ανακάλυψε τον εαυτό του και τις ικανότητές του. Όταν η Madame Giry εξιστορεί στον υποκόμη (όταν ο τελευταίος κυνηγάει να βρει το Φάντασμα) το συμβάν που αυτή και το Φάντασμα ήταν παιδιά και τον είδε σε ένα τσίρκο που τον κακοποιούσαν, οπότε τον φυγάδευσε και τον έκρυψε στην όπερα, λέει τα εξής: «Τον έκρυψα από τον κόσμο και την σκληρότητά του. Είναι η μόνη πλευρά της ζωής που έχει γνωρίσει, πέρα από αυτό το θέατρο. Το θέατρο αυτό ήταν η παιδική του χαρά και τώρα είναι ο καλλιτεχνικός του χώρος. Είναι μια μεγαλοφυΐα! Είναι αρχιτέκτονας, σχεδιαστής, είναι συνθέτης και μάγος. Είναι μεγαλοφυΐα!».

Γι’ αυτό τον λόγο, όσο σκληρό κι αν ακούγεται, χρειάζεται και η μοναξιά. Μέσα από την μοναξιά μαθαίνουμε ποιοι είμαστε, τι θέλουμε, και ανακαλύπτουμε την δύναμη που κρύβεται στον καθένα από εμάς αλλά συχνά τείνουμε να αγνοούμε. Κάπου είχα διαβάσει ότι «Ποτέ δεν θα μάθεις πόσο δυνατός είσαι μέχρι τη στιγμή που το να φανείς δυνατός θα είναι η μοναδική σου επιλογή». Εντάξει, αυτό αφορά και τις περιπτώσεις όπου διανύουμε δυσκολίες, αλλά και το να είσαι μόνος σου δεν θεωρείται κι αυτό μια δυσκολία; Έτσι, όταν θα διανύουμε την περίοδο εκείνη, δεν θα στενοχωριόμαστε αλλά θα γελάμε. Θα το περνάμε σαν να μην είναι κάτι τραγικό, σαν να είναι απλά μια φάση. Καμία κατάσταση δεν είναι μόνιμη, επομένως ούτε αυτή θα είναι. Όταν λοιπόν τελειώσει, θα είμαστε δυνατοί όπως ήμασταν και πριν, θα παραμένουμε χαμογελαστοί και δεν θα έχουμε χάσει κανένα στοιχείο του εαυτού μας. Αντιθέτως, θα είμαστε ολοκληρωμένες προσωπικότητες, συναισθηματικά ανεξάρτητοι, και έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τα πάντα με τους ανθρώπους μας στο πλευρό μας!

Σμαράγδα Θεοδωρίδου

Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com.