Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Μια ευκαιρία μόνο, ένα "αντίο"...




Διάβασα αυτές τις μέρες για τον θάνατο του Ινδού ηθοποιού Ίρφαν Καν, του πρωταγωνιστή της ταινίας "Η Ζωή Του Πι" (2012). Μαζί με την είδηση για τον πρόωρο θάνατό του (σε ηλικία 53 ετών) υπήρχε ένα στιγμιότυπο από τον ρόλο του στην εν λόγω ταινία με κάτι που είπε και το οποίο θα αποτελέσει το θέμα του παρόντος άρθρου.

Πριν προχωρήσω με τα λόγια του χαρακτήρα του στην ταινία, ας πούμε δύο λόγια για την ταινία (εφόσον δεν την έχω δει θα τα πω όσο πιο σύντομα μπορώ με βάση αυτά που διάβασα). Η ταινία ξεκινάει με τον κεντρικό ήρωα, Πι (από το μαθηματικό σύμβολο) Πατέλ, ινδικής καταγωγής, ο οποίος είναι καθηγητής πανεπιστημίου και ζει στο Μόντρεαλ του Καναδά. Τον επισκέπτεται ένας συγγραφέας απεσταλμένος από έναν οικογενειακό φίλο του Πι, και του ζητάει να πει την ιστορία του καθώς θεωρούσε ότι θα ήταν καλό υλικό για βιβλίο. Ο Πι του λέει την ιστορία του, ξεκινώντας από όταν ήταν μικρός και ζούσε στην Ινδία, όπου οι γονείς του είχαν ζωολογικό κήπο με άγρια ζώα. Στα 16 του οι γονείς του αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στον Καναδά, οπότε βρήκαν πέρασμα μέσω ενός ιαπωνικού πλοίου, μαζί με τα ζώα τα οποία θα πουλούσαν στην Β. Αμερική. Δυστυχώς όμως κατά τη διάρκεια του ταξιδιού πέφτουν σε δυνατή καταιγίδα, το πλοίο βυθίζεται και οι μόνοι επιζώντες είναι ο Πι μαζί με κάποια ζώα. Τα ζώα αλληλοκατασπαράζονται κι εν τέλει μένει ο Πι μόνος με μια τίγρη της Βεγγάλης. Ακολουθεί ένα μεγάλο ταξίδι με τον Πι και την τίγρη σε μια σχεδία, κυρίως στη θάλασσα (και σε ένα αφιλόξενο νησί για μία μέρα), όπου ο Πι προσπαθεί να μαζεύει βρόχινο νερό και να φροντίζει την τίγρη προκειμένου να μην καταλήξει ο ίδιος μεζεδάκι. Στο τέλος καταφέρνουν να βρεθούν σε μια παραλία του Μεξικού.

Στη σκηνή της παραλίας (η οποία είναι σε βίντεο στο τέλος του άρθρου, δυστυχώς χωρίς υπότιτλους) ήταν και το στιγμιότυπο που μου έμεινε. Όταν αποβιβάζονται στην ακτή, η τίγρη πηγαίνει προς την ζούγκλα και κοντοστέκεται, σαν να το σκέφτεται. Ο Πι περιμένει η τίγρη να γυρίσει και να τον κοιτάξει, κι όπως λέει στη σκηνή εκείνη, περίμενε από την τίγρη να κλείσει κατά κάποιο τρόπο αυτή τη σχέση τους. Η τίγρη όμως δεν το κάνει, και τελικά μετά τον σύντομο δισταγμό της απλά μπαίνει στη ζούγκλα και εξαφανίζεται. Ο Πι δεν έχει δύναμη να την ακολουθήσει και μένει πεσμένος στην άμμο, όπου κάποιοι άνθρωποι τον εντοπίζουν και τον κουβαλούν μέχρι το νοσοκομείο. Ο Πι ξεσπάει σε λυγμούς γιατί νιώθει ότι η τίγρη, μετά από όλη αυτή την περιπέτεια που πέρασαν μαζί, απλώς τον εγκατέλειψε χωρίς καν να του ρίξει μια τελευταία ματιά. Η ταινία εναλλάσσεται μεταξύ της σκηνής εκείνης και του ενήλικου πλέον Πι, ο οποίος ενώ διηγείται την ιστορία, λέει το εξής: "I suppose, in the end, the whole of life becomes an act of letting go. But what always hurts the most is not taking a moment to say goodbye". Σε ελεύθερη μετάφραση, αυτό που λέει είναι ότι "Υποθέτω ότι στο τέλος, όλη η ζωή γίνεται μια πράξη του να αφήνεις ανθρώπους και καταστάσεις πίσω σου. Όμως αυτό που πάντα πονάει πιο πολύ είναι το να μην έχεις μια ευκαιρία να πεις αντίο". Όταν το λέει αυτό, αναφέρεται πρωτίστως στον ξαφνικό χαμό των γονιών του που δεν πρόλαβε να αποχαιρετήσει όταν βυθίστηκε το πλοίο, που δεν πρόλαβε να ευχαριστήσει τον πατέρα του για όσα του έμαθε και όσα του χάρισε, και δευτερευόντως στην τίγρη που τον άφησε πίσω του έτσι απλά, χωρίς να του ρίξει ούτε μια τελευταία ματιά.

Διαβάζοντας αυτή τη λεζάντα στο στιγμιότυπο, η πρώτη μου σκέψη ήταν το πόσο μεγάλη αλήθεια είναι αυτή. Δυστυχώς όμως είναι κάτι που αναπόφευκτα θα το νιώσει ο καθένας σε ένα ή περισσότερα στάδια της ζωής του, είτε με ανθρώπους είτε με καταστάσεις. Οι πιο βαριές περιπτώσεις είναι οι απώλειες κοντινών μας ανθρώπων, αυτών που χάνονται ξαφνικά από τη μια στιγμή στην άλλη χωρίς να έχουμε την ευκαιρία να τους αποχαιρετήσουμε. Αυτό ήταν το πρώτο που είχε κατά νου ο Πι στην ταινία, και είναι και η πιο επώδυνη κατάσταση καθώς οι απώλειες αυτές αφήνουν πληγές που δεν επουλώνονται ποτέ κι απλώς μαθαίνουμε να ζούμε με αυτές.

Αυτή η αίσθηση όμως εκτείνεται και σε άλλες περιπτώσεις που αφορούν ανθρώπινες σχέσεις. Παντού υπάρχει μία σχέση όπου το ένα μέρος την έληξε ξαφνικά, αφήνοντας το άλλο μέρος απαρηγόρητο. Παντού θα βρούμε έστω και μία φιλία που διαλύθηκε ξαφνικά με τον ίδιο τρόπο. Ακόμα και μια γνωριμία που τελείωσε όσο γρήγορα ξεκίνησε επειδή το ένα άτομο εξαφανίστηκε χωρίς να δώσει σημεία ζωής είναι εξίσου ικανή να προκαλέσει πόνο στον άλλον. Ακόμα και στην ταινία όπου η σχέση που έληξε ήταν μεταξύ ενός ανθρώπου και μιας τίγρης, ο κεντρικός ήρωας πληγώθηκε πολύ. Δυστυχώς αυτός ο ψυχικός πόνος βιώνεται από κάθε άτομο σε διάφορες εκφάνσεις, και κανείς δεν είναι ποτέ, ούτε μπορεί να φανεί, τόσο αναίσθητος ώστε να μην πληγωθεί έστω και μία φορά.

Σε κάθε τέτοια περίπτωση, ο λόγος που πληγωνόμαστε τόσο έντονα είναι μία μονολεκτική ερώτηση που θέλουμε απλά να φωνάξουμε με όλη μας τη δύναμη, να βγει από μέσα μας: "ΓΙΑΤΙ;;;;;". Και είναι μια ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί όταν κάποια σχέση (οποιουδήποτε τύπου) τελειώνει τόσο ξαφνικά. Το άτομο που μένει πίσω είναι πάντα αυτό που θα ρωτάει "ΓΙΑΤΙ;", και ίσως να μην το μάθει ποτέ του. Σύμφωνα με την ψυχολογία, αυτός ο πόνος είναι επειδή δεν δόθηκε αυτό που στα αγγλικά λένε "closure", δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση "κλείσιμο" της εν λόγω σχέσης. Εξαιρώντας τις περιπτώσεις οριστικής απώλειας αγαπημένων προσώπων όπου ό,τι και να κάνουμε δεν μπορεί να διορθωθεί, στις υπόλοιπες περιπτώσεις θα ήταν πάντα δυνατή μια απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Γιατί μας χώρισε ο σύντροφος; Γιατί χάθηκε ο φίλος; Γιατί εξαφανίστηκε η νέα γνωριμία; Η ψυχολογία λέει ότι όταν έχουμε την απάντηση, ξέρουμε τι φταίει, κι αν είναι κάτι που αφορά εμάς, τον χαρακτήρα μας ή/και την συμπεριφορά μας, τότε ξέρουμε τι είναι και μπορούμε να το διορθώσουμε. Ακόμα και στην περίπτωση που δεν φταίμε εμείς, τουλάχιστον θα ξέρουμε τι φταίει. Όταν όμως δεν δίνονται απαντήσεις, τότε η ερώτηση μένει. Δεν είναι τυχαίο το ότι, άτομα που εξαφανίζονται έτσι εύκολα από την ζωή μας, μας μένουν μετά απωθημένα. Όταν δεν υπάρχει το "κλείσιμο", τότε στο μυαλό και την καρδιά μας η εκάστοτε ιστορία έχει μείνει ανοιχτή, και υποσυνείδητα μπορεί να πιστεύουμε ή έστω να ελπίζουμε ότι θα επανέλθει αυτή η σχέση.

Το "κλείσιμο" βέβαια δεν είναι εγγύηση ότι το άτομο που μένει πίσω δεν θα πληγωθεί. Ο ψυχικός πόνος είναι σχεδόν πάντα επακόλουθο μιας σχέσης που έληξε. Τουλάχιστον όμως δεν μένει με την απορία. Θα είναι πολύ πιο εύκολο να τα βάλει όλα κάτω και να αναλύσει γιατί πονάει, αν αξίζει να πονάει, κι εν τέλει να το ξεπεράσει στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό. Όπως όμως λέει και ο Ίρφαν Καν στον ρόλο του, πονάει πολύ περισσότερο το να μην βρεις μία στιγμή μόνο για να πεις "αντίο". Το ότι σε όλη μας τη ζωή θα έρχονται και θα φεύγουν άτομα είναι κάτι το οποίο ίσως να γίνεται πιο εύκολο όσο μεγαλώνουμε, καθώς κάθε τέτοια περίπτωση μας σκληραγωγεί λίγο περισσότερο. Το να μένουν όμως ανοιχτά κεφάλαια στη ζωή μας, αυτό δεν συνηθίζεται. Είναι πολύ πιο δύσκολο και επώδυνο να πρέπει να πάρουμε εμείς την απόφαση να κλείσουμε το προηγούμενο κεφάλαιο της ζωής μας ώστε να προχωρήσουμε στο επόμενο, παρά να μας το κλείσουν οι άλλοι κι εμείς απλά να προχωρήσουμε.




Σμαράγδα Θεοδωρίδου

Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Δύο θρύλοι, μια έχθρα, ένα ατύχημα, και μια ιστορία αμοιβαίου σεβασμού

Ένα απόγευμα πριν χρόνια, ο μπαμπάς μου ετοιμαζόταν να παρακολουθήσει μια ταινία και πρότεινε να την δω κι εγώ, παρόλο που ήξερε ότι το θέμα της ταινίας δεν με ενδιέφερε στο ελάχιστο. Το ίδιο ήξερα κι εγώ, ωστόσο όμως έκατσα να την δω κι εν τέλει το θέαμα δικαίωσε πλήρως την απόφασή μου. Η ταινία έχει τίτλο "Rush" (2013) και αφορά την πραγματική ιστορία του ατυχήματος του Αυστριακού Νίκι Λάουντα (τον οποίο υποδύεται ο Daniel Brühl) σε αγώνα της Formula 1 το 1976, και την ισχυρή κόντρα του με τον Βρετανό Τζέιμς Χαντ (τον οποίο υποδύεται ο Chris Hemsworth) για την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου εκείνη τη χρονιά. Οι δύο αυτοί αγωνιστές της Formula 1 έμειναν στην ιστορία του αθλήματος ως θρύλοι (έτσι προκύπτει και ο τίτλος). Τόσο πριν όσο και μετά την παρακολούθηση της ταινίας, η Formula 1 σαν διοργάνωση πάντα με αφήνει παγερά αδιάφορη. Η ταινία όμως είναι ένα αριστούργημα γιατί δεν προβάλλει απλώς την ιστορία γύρω από το ατύχημα, αλλά τον ανταγωνισμό μεταξύ του Λ

Οι διαφορετικοί τρόποι έκφρασης των συναισθημάτων μας

Άκουσα πριν καιρό σε μια συλλογή ξένων τραγουδιών ένα πολύ όμορφο τραγούδι, το οποίο αρχικά είχα ερμηνεύσει λάθος αλλά μετά από αναζήτηση είδα ότι η πραγματική ιστορία πίσω από το τραγούδι είναι πολύ πιο γλυκιά από ότι είχα σκεφτεί στην αρχή. Το τραγούδι είναι το "I'm not in love" των 10cc και ακολουθούν οι στίχοι με μετάφραση και τον σύνδεσμο στο τέλος του άρθρου:   "I'm not in love / Δεν είμαι ερωτευμένος So don't forget it / Οπότε μην ξεχνάς It's just a silly phase I'm going through / Ότι α πλώς περνάω μια χαζή φάση And just because / Κι επειδή I call you up / Σε παίρνω τηλέφωνο Don't get me wrong, don't think you've got it made / Μην μπερδεύεσαι , μη νομίζεις ότι πέτυχες I'm not in love, no no, it's because / Δεν είμαι ερωτευμένος, όχι, όχι, είναι επειδή   I like to see you / Θέλω να σε βλέπω But then again / Αλλά και πάλι That doesn't mean you mean that much to me / Αυτό δεν σημαίνει

Ψυχική ανθεκτικότητα

Με την έννοια ψυχική ανθεκτικότητα αναφερόμαστε στην ικανότητα ενός ατόμου να ξεπεράσει δύσκολες και στρεσογόνες καταστάσεις και να βγει πιο δυνατός μέσα από αυτές. Η εργασιακή καθημερινότητα, η οικογενειακή συνθήκη διαβίωσης αλλά και το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε επηρεάζει την ψυχική μας κατάσταση. Όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα και δύσκολες καταστάσεις σε ένα από τα παραπάνω "σκέλη" της ζωής μας τότε τα υπόλοιπα λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες για να μπορέσουμε να ανακάμψουμε.  Τι γίνεται όταν νιώθουμε πως καταρρέουν οι αντοχές μας, υπάρχει αίσθηση αποσύνδεσης, αρνητικά συναισθήματα, οικογενειακές συγκρούσεις, απογοήτευση από τους "σημαντικούς άλλους" και οικονομικές δυσκολίες;  Τότε τα πράγματα δυσκολεύουν αρκετά. Η δουλειά που έχουμε να κάνουμε για να επιτύχουμε την ανάκαμψη είναι δύσκολη και αρκετά επώδυνη. Ωστόσο, δεν είναι αδύνατη . Άλλωστε "τα αγαθά κόποις κτώνται" και η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μέγιστο αγαθό κα