Σημάδια της νίκης!

Θυμήθηκα προχθές μια ωραία ανάρτηση που είχα δει πριν από μερικά χρόνια στο Tumblr, το κείμενο της οποίας ήταν το εξής: "Δεν ντρέπομαι για τα σημάδια μου. Είναι απόδειξη πως αντιμετώπισα ό,τι προσπάθησε να μου κάνει κακό, και επέζησα!". Αργότερα το είχα δει και σε μια σειρά όπου μία γυναίκα προσπάθησε να σκοτώσει μια κοπέλα με ένα σπάγκο γύρω από τον λαιμό της, όμως πρόλαβαν και την έσωσαν. Την επόμενη μέρα που η κοπέλα (η οποία πάντα φρόντιζε να έχει άψογη και αψεγάδιαστη εμφάνιση), η μάνα της προσφέρθηκε να της δείξει πώς να κρύψει την γραμμή στο λαιμό της με μακιγιάζ. Η κοπέλα το σκέφτηκε και είπε "Γιατί να το κρύψω; Τι έχω να κρύψω; Αυτό δείχνει ότι προσπάθησαν να με σκοτώσουν και δεν το πέτυχαν. Δεν έχω τίποτα να κρύψω". Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για μεγάλη αλήθεια. Είναι κάτι που μπορεί να ισχύσει για κάθε άνθρωπο στον κόσμο, γιατί ξέρουμε πολύ καλά ότι τα σημάδια που κουβαλάει ο καθένας μας δεν είναι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά.

Τα σωματικά σημάδια είναι αυτά που φαίνονται με την πρώτη, και είναι αυτά που όσοι τα έχουν συχνά φοβούνται να αποκαλύψουν και σπεύδουν να κρύψουν. Το γιατί το κάνουν είναι κάτι που δεν θα αναλύσω γιατί είναι κάτι που δεν μπορούμε να ξέρουμε, ούτε να καταλάβουμε. Δεν μπορούμε να μπούμε μέσα στο μυαλό και την ψυχοσύνθεση του καθενός για να ξέρουμε πώς σκέφτεται και πώς νιώθει, και το να πάμε στο άλλο άκρο λέγοντάς του "Μην ντρέπεσαι, μην κρύβεσαι!" με πιεστικό τρόπο είναι μια μορφή πίεσης που δεν χρειάζονται μέχρι να σιγουρευτούν ότι νιώθουν καλά και ήρεμοι.

Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει λόγος να ντρέπεται κάποιος για τα σημάδια του. Δεν θα έπρεπε να υφίσταται καμία κατάσταση που να το ωθεί στο να πιστέψει ότι πρέπει να κρυφτεί. Δυστυχώς όμως σε πολλές κοινωνίες, τόσο στην χώρα μας όσο και παραέξω, υφίσταται η πρακτική του να κατηγορείται το θύμα για τις καταστάσεις που του αφήνουν σημάδια. Όλοι μας έχουμε ακούσει κάποια φορά για θύμα κάποιας επίθεσης "Ε, ας πρόσεχε πώς ντυνόταν" ή "Αφού ήταν τόσο άσχημα στην οικογένειά της, γιατί δεν έφευγε;", και διάφορα άλλα τέτοια. Δεν αποκλείεται κάποια φορά να πήγε και το δικό μας μυαλό σε τέτοια απάντηση. Σε μια κοινωνία στιγματισμού του θύματος, όπου οι περισσότεροι (αν όχι όλοι) σπεύδουν να δείξουν με το δάχτυλο και ελάχιστοι μπαίνουν στην διαδικασία να στηρίξουν το θύμα (ή και κανένας), είναι λογικό αυτό να νιώθει ότι πρέπει να κρυφτεί.

Το ίδιο σοβαρό είναι και το θέμα των ψυχολογικών σημαδιών, για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Μια άσχημη κατάσταση/συμπεριφορά/εμπειρία, μπορεί να αφήσει ψυχικά σημάδια στο άτομο, αλλά ακόμα κι εκεί υπάρχει πολλές φορές ο κοινωνικός στιγματισμός με αποτέλεσμα το άτομο αυτό να μην ζητάει βοήθεια γιατί ντρέπεται. Εκεί έχουμε κάποιες κλασικές απαντήσεις όπως "Σιγά, πώς κάνεις έτσι;", ή "Υπερβάλλεις", ή "Πόσο αδύναμος πρέπει να είναι κάποιος για να καταλήξει να ζητήσει βοήθεια;", και άλλα πολλά. Ίσα-ίσα, το να αναγνωρίσει κάποιος ότι δεν είναι καλά και να ζητήσει βοήθεια είναι παράδειγμα θάρρους, θέλησης και δύναμης, όχι αδυναμίας. Γνωρίζουμε εξάλλου πολύ καλά ότι με το να κρύβει κάποιος και να καταπιέζει τέτοια συναισθήματα και εσωτερικά σημάδια καταφέρνει μόνο να επιδεινώσει την ψυχική του υγεία, με χειρότερα πιθανά ενδεχόμενα. Το αποτέλεσμα είναι πάλι το ίδιο εδώ, κάποιο άτομο με ψυχικά σημάδια που ντρέπεται να τα αφήσει να φανούν και νιώθει την ανάγκη να τα κρύψει.

Γνωρίζω ότι αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα συζήτησης και ότι οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μια στιγμή στην άλλη, οπότε δεν θα αναφερθώ περαιτέρω στην υφιστάμενη κατάσταση. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι δεν πρέπει να σπεύδουμε να μαντέψουμε και να κρίνουμε, δεν πρέπει να συμβάλλουμε στην λογική του να δείχνουμε με το δάχτυλο. Αντιθέτως, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι κάθε άτομο που φέρει σημάδια, είτε σωματικά είτε ψυχικά, είτε μεγάλα είτε μικρά, περνάει ακόμα μία μάχη με τον εαυτό του και τα σημάδια του, στην οποία μάχη μάλιστα νιώθει πλέον εντελώς μόνο του. Όσο για τα άτομα που δεν είναι κοντινά μας άτομα για να τα βοηθήσουμε άμεσα, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι όσο μπορούμε να προσπαθήσουμε την αλλαγή των στερεοτύπων. Μην ξεχνάμε ότι τα σημάδια κάθε ανθρώπου είναι σημάδια νίκης, όχι ήττας! Όταν βλέπουμε τέτοια άτομα, βλέπουμε μόνο νικητές! Καλό θα είναι λοιπόν να τους αντιμετωπίζουμε ως νικητές και όχι ως οτιδήποτε άλλο.

Σε όλο αυτό το θέμα (όπως και σε κάθε κοινωνικό πρόβλημα) δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αλλαγή είναι πάντα στο χέρι μας. Όπως εξάλλου λέει και το υπέροχο απόφθεγμα: "Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο". Ένας-ένας πρέπει να φροντίσουμε να διορθώσουμε διάφορα στραβά της κοινωνίας μας, ξεκινώντας πρώτα-πρώτα από τον ίδιο μας τον εαυτό.

Σμαράγδα Θεοδωρίδου

Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή: google.com.