Εξωτερικός vs. εσωτερικός εαυτός: 1-1

Πριν λίγους μήνες κατάφερα (επιτέλους!) να βρω τον τίτλο ενός τραγουδιού το οποίο είχα πετύχει εδώ κι εκεί, και μπήκα στη διαδικασία να ψάξω και το ίδιο το τραγούδι αλλά και την ιστορία πίσω από τους στίχους. Το τραγούδι είναι το "Believer" των Imagine Dragons, και με τους στίχους τους όλοι μπορούμε λίγο-πολύ να ταυτιστούμε, κι όλοι ταυτιστήκαμε σε κάποιο στάδιο της ζωής μας. Βέβαια, σε αντίθεση με προηγούμενα αφιερώματα σε τραγούδια, δεν θα σταθώ τόσο στους στίχους όσο στο βίντεο του τραγουδιού. Πάλι θα τους βάλω βέβαια μαζί με τη μετάφρασή τους, αλλά θα είναι μετά το κυρίως άρθρο σαν μπόνους.

Το τραγούδι αυτό είναι εν ολίγοις μια ωδή στο γνωστό ρητό "Ό,τι δεν με σκοτώνει, με κάνει πιο δυνατό", και αφορά την ζωή του τραγουδιστή Dan Reynolds, ο οποίος είχε αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα όπως κατάθλιψη, ADD, διαταραχές άγχους, καθώς και αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα. Σε συνέντευξή του στο περιοδικό "People", είχε αναλύσει την οπτική του ως προς το τραγούδι και τους στίχους: "Το νόημα του τραγουδιού αντανακλά συγκεκριμένες εμπειρίες που μου ήταν επώδυνες: άγχος και αγοραφοβία, το βάρος της επιτυχίας του συγκροτήματος, ασθένεια, κατάθλιψη - οτιδήποτε αποτέλεσε πηγή πόνου στη ζωή μου. Στη συνέχεια, ξεπερνώντας τις δυσκολίες, βρήκα μια οπτική γωνία από την οποία να μπορώ να εκτιμήσω τον πόνο στη ζωή μου και να τον μετατρέψω στο πιο δυνατό μου σημείο". Μέσα από το τραγούδι βγαίνει ακριβώς αυτό: η δύναμη ενός ανθρώπου που στο τέλος κατάφερε να δει τις δυσκολίες της ζωής του με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Πέρα όμως από το νόημα των στίχων έχουμε και τα μηνύματα που περνάει το βίντεο. Το εν λόγω βίντεο δείχνει τον Reynolds σε αγώνα πυγμαχίας με τον ηθοποιό Dolph Lundgren, τον αντίπαλο του Σταλόνε στην ταινία "Rocky IV" (1985), ως ένα παράλληλο αφιέρωμα στις κλασικές ταινίες με τις οποίες μεγάλωσε μια ολόκληρη γενιά. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Reynolds, αυτό που βλέπουμε δεν είναι ένας αγώνας πυγμαχίας μεταξύ δύο αντρών, αλλά αντιθέτως είναι ένας άντρας που παλεύει με τον εσωτερικό του εαυτό, δηλαδή τον αυστηρότερο κριτή του. Στην αρχή του βίντεο ο Reynolds ξεκινάει δυναμικά, έτοιμος να νικήσει τον εσωτερικό εαυτό του (τον οποίο υποδύεται ο Lundgren). Όσο όμως προχωράει το βίντεο, βλέπουμε ότι ο εσωτερικός του εαυτός είναι πολύ δυνατότερος αντίπαλος: ο αγώνας γίνεται όλο και πιο βάρβαρος, ο Reynolds τρώει πολύ ξύλο, έχει γεμίσει πληγές και τρέχουν τα αίματα. Στη γέφυρα του τραγουδιού βλέπουμε και το αποκορύφωμα, όπου το τραγούδι κάνει μια παύση και το βίντεο δείχνει τους δύο άντρες να φέρνουν κύκλους ο ένας γύρω από τον άλλον, με τον Reynolds (που είναι εμφανώς κουρασμένος και καταπονημένος) να λέει στον Lundgren "Θέλω να σταματήσουμε". Ο Lundgren τον ακουμπάει στον ώμο και του λέει "Δεν μπορούμε", και το τραγούδι συνεχίζει δείχνοντας τον Lundgren να ρίχνει ένα γερό χτύπημα στον Reynolds κι ο αγώνας να συνεχίζεται. Στο τέλος βλέπουμε αναίσθητο τον Lundgren, του οποίου το πρόσωπο όμως είναι στο σώμα του Reynolds.

Όσο ισχυρό κι αν είναι το μήνυμα των στίχων, προσωπικά θεωρώ το μήνυμα του βίντεο και ιδίως στη γέφυρα να είναι ακόμα ισχυρότερο. Μας δείχνει μέσα από έναν αγώνα πυγμαχίας το πόσο ισχυρός είναι ο εσωτερικός μας εαυτός και πόσο δύσκολο είναι να τον υπερνικήσουμε. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το μόνο που μας συγκράτησε από το να κάνουμε ή να πετύχουμε κάτι που θέλαμε ήταν ο ίδιος μας ο εαυτός, οι σκέψεις μας, η υπερ-ανάλυση (overthinking) που εν τέλει κατέληξαν σε φόβο και στο να κάνουμε πίσω. Ιδίως σε περιπτώσεις που δεν είμαστε καλά ψυχολογικά ή σωματικά (που και η σωματική υγεία συνδέεται άρρηκτα με την ψυχική), ο χειρότερος εχθρός μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός και σε κάθε δυσκολία είναι ο πρώτος που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Όπως είχε δηλώσει ο Reynolds, πρόκειται για τον αυστηρότερο κριτή μας και η δική του κριτική πονάει περισσότερο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι ποτέ δεν πρόκειται να μας πειράξει κάτι που μας είπαν, εκτός αν το πιστέψουμε. Τι γίνεται όταν το πιστέψουμε; Το λέμε στον εαυτό μας, ή μάλλον ο εαυτός μας το λέει στο συνειδητό μας. Αν κάποιος μας πει π.χ. ότι "Δεν αξίζεις τίποτα", εφόσον ξέρουμε και πιστεύουμε ότι δεν ισχύει θα απαντήσουμε απλά με ένα "Τι λε ρε; Καθρέφτη δεν έχεις στο σπίτι σου;". Όταν όμως δεν μας το λέει αυτό ένας άσχετος, αλλά αντιθέτως νιώθουμε να στέκεται απέναντί μας ο εαυτός μας και να μας λέει "Δεν αξίζεις τίποτα", εκεί πονάει και μας γονατίζει. Όταν στο βίντεο ο Reynolds λέει "Θέλω να σταματήσουμε" κι ο Lundgren του απαντάει "Δεν μπορούμε", αυτό που μας δείχνουν είναι ότι η μάχη ενάντια στον εσωτερικό μας εαυτό είναι διαρκής, δεν σταματάει ποτέ. Πάντα ο εσωτερικός εαυτός μας θα κάνει την αυστηρότερη κριτική του, κι εμείς πάντα θα πρέπει να προσέχουμε μην μας ρίξει κάτω. Είναι λογικό να λυγίσουμε κάποια στιγμή, να πούμε "Δεν αντέχω άλλο", να πούμε "Θέλω να σταματήσω!", γιατί ως άνθρωποι είμαστε πολύπλοκα όντα, έχουμε συναισθήματα και οι αντοχές μας δεν είναι άπειρες. Σημασία έχει όμως να συνεχίζουμε και να αντέξουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Παράλληλα όμως πρέπει να προσέξουμε να μην το παρακάνουμε, γιατί ο εσωτερικός μας εαυτός δεν παύει να είναι κομμάτι μας. Στο τέλος του βίντεο που δείχνει αναίσθητο τον Lundgren με το πρόσωπό του στο σώμα του Reynolds, φαίνεται ότι ναι μεν νικήθηκε ο εσωτερικός κριτής αλλά με τι κόστος; Το ξύλο που έφαγε κι εκείνος κατέληξε στον Reynolds, γιατί πρόκειται ουσιαστικά για το ίδιο άτομο κι όχι για δύο διαφορετικούς ανθρώπους. Δεν αρκεί να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας, πρέπει και να προσέξουμε να μην το παρακάνουμε γιατί στο τέλος θα τσακιστούμε εμείς.

Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω, τόσο αυτά που είχε δηλώσει ο Reynolds για το βίντεο όσο και τα μηνύματα κι οι συμβολισμοί που προκύπτουν, θεωρώ ότι το βιντεοκλίπ (το οποίο έχω βάλει στο τέλος του άρθρου) αξίζει να το δει κανείς και μέσα από τη δύναμη του τραγουδιού να νιώσει τη δική του δύναμη για όλες τις δυσκολίες που πέρασε ή περνάει ακόμα. Μιλώντας από προσωπική εμπειρία, έχω να πω ότι ακόμα κι αν δεν περνάμε καμία δυσκολία όταν βάλουμε να το δούμε, νιώθουμε ξαφνικά δυνατοί απέναντι σε ό,τι περάσαμε και πλέον βλέπουμε παλιές δυσκολίες με άλλο μάτι.

Παραθέτω και τους στίχους του τραγουδιού σε εντελώς ελεύθερη μετάφραση, προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα:

First things first / Πρώτα απ' όλα

I'mma say all the words inside my head / Θα πω όλα όσα σκέφτομαι

I'm fired up and tired of the way that things have been, oh ooh / Έχω πάρει φόρα, κουρασμένος από το πώς έχουν τα πράγματα

The way that things have been, oh ooh / Το πώς έχουν τα πράγματα

 

Second things second / Δεύτερον

Don't you tell me what you think that I could be / Μην μου λες τι νομίζεις ότι θα μπορούσα να είμαι

I'm the one at the sail, I'm the master of my sea, oh ooh / Εγώ είμαι στο τιμόνι, αφέντης της θάλασσάς μου

The master of my sea, oh ooh / Αφέντης της θάλασσάς μου

 

I was broken from a young age / Λύγισα σε μικρή ηλικία

Taking my sulking to the masses / Έχοντας μελαγχολήσει

Writing my poems for the few / Γράφοντας τα ποιήματά μου για τους λίγους

That look to me, took to me, shook to me, feeling me / Που με παρακολουθούν και με νιώθουν

Singing from heartache from the pain / Τραγουδώντας με πόνο καρδιάς

Taking my message from the veins / Παίρνοντας τα μηνύματα από τις φλέβες μου

Speaking my lesson from the brain / Λέγοντας το μάθημα μέσα από το μυαλό μου

Seeing the beauty through the… / Βλέποντας την ομορφιά μέσα από τον...

 

Pain! / Πόνο!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

Pain! / Πόνος!

You break me down, you build me up, believer, believer / Με τσακίζεις, με ξαναχτίζεις, πιστεύω, πιστεύω

Pain! / Πόνος!

Oh let the bullets fly, oh let them rain / Ας πετάξουν οι σφαίρες, ας πέσουν βροχή

My life, my love, my drive, it came from… / Η ζωή μου, η αγάπη μου, η ώθησή μου οφείλονται στον...

Pain! / Πόνο!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

 

Third things third / Τρίτον,

Send a prayer to the ones up above / Στείλε μια προσευχή σε όσους είναι εκεί ψηλά,

All the hate that you've heard has turned your spirit to a dove, oh ooh / Όλο το μίσος που βίωσες έκανε το πνεύμα σου περιστέρι

Your spirit up above, oh ooh / Το πνεύμα σου εκεί ψηλά

 

I was choking in the crowd / Πνιγόμουν μέσα στο πλήθος

Building my rain up in the cloud / Χτίζοντας τη βροχή μου εκεί πάνω στο σύννεφο

Falling like ashes to the ground / Πέφτοντας σαν στάχτη στο έδαφος

Hoping my feelings, they would drown / Ελπίζοντας ότι τα συναισθήματά μου θα πνιγούν

But they never did, ever lived, ebbing and flowing / Αλλά δεν πνίγηκαν, πάντα ζούσαν, υποχωρώντας και ρέοντας

Inhibited, limited / ανεσταλμένα, περιορισμένα

Till it broke open and rained down / Μέχρι που άνοιξε [το σύννεφο] κι έπεσε βροχή

It rained down, like... / Έπεσε βροχή, σαν...

 

Pain! / Πόνος!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

Pain! / Πόνος!

You break me down, you build me up, believer, believer / Με τσακίζεις, με ξαναχτίζεις, πιστεύω, πιστεύω

Pain! / Πόνος!

Oh let the bullets fly, oh let them rain / Ας πετάξουν οι σφαίρες, ας πέσουν βροχή

My life, my love, my drive, it came from… Η ζωή μου, η αγάπη μου, η ώθησή μου οφείλονται στον...

Pain! / Πόνο!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

 

Last things last / Τέλος,

By the grace of the fire and the flames / Χάρη στη φωτιά και τις φλόγες

You're the face of the future, the blood in my veins, oh ooh / Είσαι το πρόσωπο του μέλλοντος, το αίμα στις φλέβες μου

The blood in my veins, oh ooh / Το αίμα στις φλέβες μου

But they never did, ever lived, ebbing and flowing / Αλλά δεν πνίγηκαν, πάντα ζούσαν, υποχωρώντας και ρέοντας

Inhibited, limited / ανεσταλμένα, περιορισμένα

Till it broke open and rained down / Μέχρι που άνοιξε κι έπεσε βροχή

It rained down, like… / Έπεσε βροχή, σαν...

 

Pain! / Πόνος!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

Pain! / Πόνος!

You break me down, you build me up, believer, believer / Με τσακίζεις, με ξαναχτίζεις, πιστεύω, πιστεύω

Pain! / Πόνος!

Oh let the bullets fly, oh let them rain / Ας πετάξουν οι σφαίρες, ας πέσουν βροχή

My life, my love, my drive, it came from… Η ζωή μου, η αγάπη μου, η ώθησή μου οφείλονται στον...

Pain! / Πόνο!

You made me a, you made me a believer, believer / Με έκανες να πιστεύω, να πιστεύω

 

Σμαράγδα Θεοδωρίδου

Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο άρθρο δεν αποτελούν πνευματική μας ιδιοκτησία, πηγή της εικόνας: youtube.com (στιγμιότυπο του βίντεο).